Under Construction

Waar zijn we? Misschien een onmogelijke vraag! Hoe meten we ons bestaan ten opzichte van de kennis van een nog steeds uitdijend heelal? Wellicht een niet te beantwoorden vraagstuk! We kennen onze wereld nog lang niet. Laat staan de 'werelden' die buiten het denkbare liggen. Er is altijd veel aandacht voor het onmetelijke geweest. Veel vragen, veronderstellingen, aannames, komen keer op keer voor het voetlicht. Grote vragen zoals; Waarom is er ruimte? Waarom is die zo groot? Waarom kan die nog steeds uitdijen? (Betekent uitdijen niet dat er van te voren een mogelijkheid moet zijn om dat te kunnen.) Deze vragen lijken simpel, maar ze zijn in wezen de kernvragen over alles wat ons omringd. Op deze kernvragen moet de wetenschap voor een deel het antwoord schuldig blijven. Misschien is het ook te complex voor de wetenschap.In de wetenschap moet iets te bewijzen zijn. Maar hoe kunnen we het onmetelijke bewijzen? In de filosofie zijn er op die vraag constructies los gelaten die de ingewikkeldheid van de vraagstelling evenaren. Maar de filosoof Plato liet het er niet bij. Zijn allegorie van de grot biedt een mogelijkheid om een vervormde realiteit teaccepteren. Een werkelijkheid voortkomend uit de kennis dat alles wat we zien een geprojecteerd beeld van de realiteit is. We kunnen dus volgens Plato de wereld alleen kennen via onze perceptie. Wat we kennen is slechts een veronderstelling. Wat een wonderschone gedachte. En zo komen we in het gebied van de kunst. (Waar Plato echter niets van moest hebben.) De kunst weet van aannames, veronderstellingen, illusies, allegorieën. Op dit terrein is de kunst op zijn best.

Locuslux Gallery wil in een timide poging, in de vorm van een duo tentoonstelling, die vraagstelling aanstippen. Een tentoonstelling met werken van de Nederlandse kunstenaars Oscar Lourens en Astrid Nobel. Beider werk is in deze combinatie nog niet eerder getoond in België.

Oscar Lourens vindt het noodzakelijk dat hij de ruimte moet innemen, segmenteren, kleiner maken en meten. Met de onmetelijkheid kan hij niets. Deze is letterlijk ontoereikend. Daarom maakt hij de ruimte kleiner, hij herschept deze als het ware. Met zijn werk verkent en brengt hij in kaart. In zijn recente boek 'Possessing Space', schrijft Gerard Koek de prachtige tekst 'Oscar Lourens en de coördinaten van de beleving'. In die tekst wordt goed weergegeven waar het Lourens om gaat. 'De nauwkeurige manier waarop Oscar Lourens de door hem in kaart gebrachte werkelijkheden vertaalt naar gedepersonaliseerde grootheden als maat, ritme en volume biedt ruimte aan de beschouwer. Hij ontdoet hier de herinnering van zijn anekdotische en historische balast en geeft hem als open en toegankelijk beeld terug aan de beschouwer'. Met zijn werk plaatst Lourens zich in de traditie van de conceptuele kunst. Met kunstenaars als On Kawara, Hanne Darboven, Stanley Brouwn als metgezellen. Zijn werk is net zo zuiver als van bovengenoemden. Het credo 'meten is weten' past zowel op het oeuvre van deze grootheden als op het werk van Lourens. Hij beantwoordt de vraag 'waar zijn we?' op een eigenzinnige manier met werken die zeer precies zijn uitgevoerd. Niets wordt aan het toeval overgelaten. Alles is minutieus overwogen in constellaties die niet alleen oogstrelend zijn, maar ook de mogelijkheid bieden in een wereld terecht te komen die de indruk zou kunnen wekken van beheersbaarheid.

Astrid Nobel in haar eigen woorden; waar het verzamelen van materiaal een zoektocht is, is het verwerken ervan dat ook. Het is voortdurend opnieuw afstand nemen, herzien en optimaliseren van de situatie om tot een zo effectief mogelijke weergave te komen. Elk werk is in den beginne een onbeschreven blad, voorkennis en opgedane ervaring sluiten bepaalde manieren uit, maar alle andere mogelijkheden worden in overweging genomen of er is maar één mogelijkheid die veel overweging vereist. Soms moet ik mijn eigen grens verleggen en iets gebruiken of doen dat nooit als werk bedoeld was of wat ik zonder de drang tot een uitkomst niet zou durven. Haar werk dient vrij van logica (geen eenheid in tijd/ruimte/situatie) te zijn, vrij van een selectief geheugen, het beeld komt voort uit alle aanwezige kennis en ervaring. Uren of zelfs dagen kunnen binnen enkele werkelijke minuten voorbij gaan. Alsof alle informatie gecomprimeerd is, maar tegelijkertijd werkelijk en chronologisch lijkt plaats te vinden.

Lourens en Nobel lijken de ideale formule te hebben gevonden omtrent de vraagstelling 'Waar zijn we'? Een ieder geeft op geheel eigenwijze hieraan vorm. Hun werk is in combinatie meer dan de som der delen. Het is een symbiose die Locuslux graag aan u wil voorstellen. Hopelijk staat u wederom versteld.

Loek Grootjans

Fragment uit de zaaltekst van de tentoonstelling UNDER CONSTRUCTION, Locuslux Gallery, Brussel, december 2010